herb Krakowa

Kraków - dawna stolica Polski, obecnie miasto wojewódzkie, największy po Warszawie, ośrodek kultury i nauki w Polsce.
Kraków obecnie liczy ok. 750 tys. mieszkańców i ma następujące dane:
- położenie: 19°57' E / 50°03' N, nad Wisłą
- kod pocztowy: 30-024 do 31-962
- tel. kierunkowy: 0-12.

Kraków (Cracovia) - gród na lewym brzegu Wisły, z zamkiem na pagórku Wawel (wys. 228 m) został założony przez księcia Kraka (ok. 700 r.) i nazwany od jego imienia.

Krak był legendarnym założycielem Krakowa, ojcem Wandy oraz, wg. jednej z wersji legendy, pogromcą smoka wawelskiego. Krak jest postacią opisaną po raz pierwszy w kronice Wincentego Kadłubka jako Grakchus (stąd Krakus).

Przy końcu X wieku, Kraków jest wspominany jako gród znakomity. Od tego czasu często bywał niszczony przez rabunki Czechów, Węgrów, Rusinów i Tatarów.

Historia Krakowa w skrócie:

od ok. 6 tys. lat istniało osadnictwo stałe, m.in. ludów kultur wstęgowych oraz kultury łużyckiej, celtyckiej i wenedzkiej (kultura grobów jamowych).
od VII-IX w. - gród Wiślan na wzgórzu wawelskim, z VII w. pochodzi kopiec Krakusa.
w końcu IX w. - gród uzależniony od państwa wielkomorawskiego, a od połowy X w. - od czeskich Przemyślidów.

od ok. 990 r. - gród wchodzi w skład państwa polskiego, Bolesław Chrobry (967-1025) wybudował pierwszą katedrę w Krakowie i zamek na Wawelu.
w X w. - jeden z głównych ośrodków gospodarczych, politycznych, wojskowych i kultury na szlaku handlowym Ruś - Czechy - zachodnia Europa.
od ok. 1000 r. - jest siedzibą biskupstwa.
od XI w. - był rezydencją władców, za panowania Kazimierza Odnowiciela (1016-58) centrum państwa, od ok. 1040 główną rezydencją królów Polski i stolicą Polski.
w XI-XII w. - pojawiły się zaczątki organizacji miejskiej.
w XII w. - prawo osiedlania się w Krakowie uzyskali Żydzi.

od 1150 r. - przy katedrze wawelskiej działała szkoła katedralna - najlepsza polska uczelnia do założenia uniwersytetu.
1183 r. - przywieziono do Krakowa relikwie św. Floriana, męczennika, oficera rzymskiego. Umieszczono je w grobowcu na Wawelu, a wielki książę Kazimierz Sprawiedliwy (1138-94) wystawił kościół św. Floriana na Kleparzu.
1221-22 - Wybudowano Kościół Mariacki w stylu romańskim.
1241 - Kraków został złupiony i spalony przez Tatarów.
1257 - Kraków otrzymał prawa miejskie nadane przez Bolesława Wstydliwego (1226-79).

2 poł. XIII w. - wybudowano najstarszy polski supermaket - Sukiennice.
1260 - Tatarzy i Rusini wtargnęli do Krakowa, a znalazłszy miasto puste, pozostawionych ludzi niedołężnych wycięli, miasto spalili, zamku nie zdołali zdobyć.
1285 - spalenie miasta przez Konrada II księcia mazowieckiego, który usiłował wedrzeć się na tron, podbił całe księstwo krakowskie ale zamku nie mógł zdobyć więc miasto kazał spalić.
1291 - opanowanie Krakowa przez Wacława II - króla czeskiego - za pomocą mieszczan pochodzenia niemieckiego i jego ciotki Gryffiny, wdowy po Leszku Czarnym.

1306 r. - miasto odbite przez Władysława I Łokietka.
1311 - bunt mieszczan krakowskich pod przywództwem wójta Alberta, zainteresowanych połączeniem z Czechami. Bunt stłumił Władysław Łokietek i miasto ukarał cofnięciem przywilejów.
1319 - pierwsza koronacja króla Polski w Krakowie - Władysława Łokietka i żony jego Jadwigi (20 stycznia). Odtąd Kraków był miejscem koronacji 35 królów Polski, do XVIII w.
XIV w. - miasto zostało obwarowane dzięki czemu następuje wyjątkowy jego rozwój, rozkwit rzemiosła, handlu, sztuk pięknych, nauki.
1345 - król czeski - Jan Slepy - nie zdołał miasta zdobyć więc spalił przedmieścia.
1360 - w czasie epidemii zmarło w Krakowie 20 000 ludzi.
1355-97 - zbudowanie Bazyliki Mariackiej na miejscu dawnego romańskiego Kościoła Mariackiego. Bazylika Mariacka ma 2 wieże (wyższą o wysokosci 81 m, a niższą - 69 m). Z wieży wyższej (zwanej hejnalicą) grany jest Hejnał Mariacki, od XIV w. co godzinę.

1364 - założenie uniwersytetu (Akademii Krakowskiej) przez Kazimierza Wielkiego (1310-1370).
1386 - koronowanie Władysława Jagiełły - wielkiego księcia litewskiego - na króla Polski. Zapoczątkowało to największą dynastię polską rządzącą krajem przez ponad 200 lat. Kraków stał się stolicą monarchii obejmującej rdzennie ziemie polskie i wielkie obszary litewsko-ruskie.
1473-77 - działa pierwszy polski warsztat drukarski K. Straubego.
1477 - z Norymbergi przybywa Wit Stwosz, aby na zlecenie mieszczan krakowskich wyrzeźbić wielki ołtarz do kościoła Mariackiego. Ołtarz został wykonany w latach 1477-89 przez Wita Stwosza i jego pracownię.

1520 - odlanie w Krakowie i zawieszenie na Wawelu dzwonu Zygmunta - największego dzwonu w Polsce (10980 kg).
1525 - złożenie - na rynku krakowskim - hołdu lennego królowi Polski Zygmuntowi Staremu (1467-1548) przez księcia pruskiego Albrechta Hohenzollerna (fakt ten upamiętnia napis na płycie kamiennej). Hołd pruski był wynikiem traktatu krakowskiego tworzącego z ziem zakonu krzyżackiego świeckie księstwo zależne od Polski.
1596 - Zygmunt III Waza przeniósł dwór i ważniejsze urzędy do Warszawy.
1655 - Kraków został zdobyty, zniszczony i zrabowany przez Szwedów po długiej obronie Stefana Czarnieckiego.
1702 - miasto zostało ponownie zajęłe i spustoszone przez wojska szwedzkie. Spłonął zamek na Wawelu. Dzieła zniszczenia dopełniły wojska pruskie i rosyjskie.
1794 - 24 marca - rozpoczęcie powstania kościuszkowskiego (insurekcji) przeciwko Rosji i Prusom, będącego próbą odzyskania niepodległości Polski ograniczanej przez mocarstwa ościenne (Austrię, Prusy i Rosję) już od 1732 r. Mocarstwa te w 1732 r. zawarły porozumienie mające na celu ingerencję w sprawy wewnętrzne Polski, a w 1772 r. - popierane przez znaczną część magnatów polskich (przeciwnych reformowaniu państwa) - dokonały pierwszego rozbioru Polski. W reakcji na próby wyłamania się Polski spod obcej przemocy, w 1793 r. Prusy i Rosja dokonały drugiego rozbioru zabierajac nastepne skrawki Polski. Po początkowych zwycięstwach powstania (Racławice, wyzwolenie Warszawy i Wilna), nastapiły klęski (bitwa pod Szczekocinami), w bitwie pod Maciejowicami Tadeusz Kościuszko został ciężko ranny i wzięty do niewoli, prawobrzeżną Warszawę zdobył szturmem Suworow i dokonał rzezi całej ludności ( rzeź Pragi, 4 IX 1794). Po upadku powstania kościuszkowskiego wymienione 3 mocarstwa dokonały 3-ciego rozbioru Polski (1795) likwidując państwo polskie całkowicie. Traktat rozbiorowy z 1795 r. przyznał Kraków Austrii. W latach 1804-07 Wawel został zamieniony na koszary austriackie. Po upadku Napoleona Kraków otrzymał status wolnego miasta. Mury obronne miasta zostały zburzone, a w ich miejsce utworzono Planty, powstawały nowe dzielnice poza dotychczasowym obrębem miasta.

1799 - otwarto teatr przy pl. Szczepańskim (zwany obecnie Teatrem Starym im. Heleny Modrzejewskiej).
1815-1846 - Kraków był stolicą Rzeczypospolitej Krakowskiej.
1831 - po upadku powstania listopadowego (29 XI 1830 - 21 X 1831) Kraków - jako jedyny - zachował autonomię.
1846 - miasto znalazło się ponownie w granicach państwa austriackiego, z Wawelu uczyniono koszary (1846-1905) umocniono i utrzymywano garnizon mający trzymać miasto w ryzach. Pomimo okupacji Kraków cieszył się stosunkowo dużą swobodą. W tym czasie stał się symbolem i centrum polskości i duchową stolicą kraju.
1847 - Kraków uzyskał połączenie kolejowe ze ¦ląskiem (przez Chorzów, Gliwice i Opole do Wrocławia), a w 1848 r. - z Warszawą przez Częstochowę, w 1856 r. - z Dębicą i w 1861 r. - ze Lwowem.
1891-93 - wzniesienie Teatru im. Juliusza Słowackiego.
1910 - Kraków liczył 174 tys. mieszkańców.
1919 - utworzenie Akademii Górniczej (później AGH).
przed 1939 r. - wzniesienie gmachu Biblioteki Jagiellońskiej.

IX 1939 - I 1945 - okupacja niemiecka, utworzenie Generalnej Guberni (GG). Wawel był siedzibą gubernatora GG - Hansa Franka - prezesa Akademii Prawa Niemieckiego 1934-41, niemieckiego zbrodniarza wojennego skazanego przez trybunał norymberski i straconego w 1946 r.
6 XI 1939 - 184 profesorów i pracowników nauki UJ "Sonderaktion Krakau", Niemcy wywieźli do obozu koncentracyjnego w Sachsenhausen.
1941-43 - Niemcy urządzili w Krakowie getto, zamknęli w nim ok. 68 tys. Żydów (większość z nich - zamordowali w obozach zagłady w Bełżcu i Płaszowie, a pozostałych - na miejscu).

od 1949 - rozpoczęcie budowy dzielnicy Nowa Huta i rozwój hutnictwa żelaza.
16 X 1978 - Karol Wojtyła, krakowski arcybiskup - został wybrany papieżem (Jan Paweł II, 1978-2005).


Więcej informacji o Krakowie.